Kampen is rijk geworden door het water. De IJssel en de Zuiderzee maakten handel mogelijk naar verre oorden, waar veel geld werd verdiend. Maar water zorgde ook voor bedreiging. In de zaal over het water is de geschiedenis van Kampen en het water te zien. Het oude Hanzeverbond, de opgang en de neergang van de Hanzestad, de stijging van de zeespiegel in onze tijd; Kampen leeft met het water.

Geloof is van oudsher zeer aanwezig in Kampen. Tot aan de reformatie was Kampen een rooms katholieke stad. Er waren grote kerken en kloosters in de oude binnenstad. Na de reformatie werd Kampen protestant en er vestigden zich twee theologische universiteiten. Eén daarvan verliet Kampen in 2012. Er is veel bewaard gebleven uit deze tijd. Dit kunt u bewonderen in de thema zalen over religie.

Het Stedelijk Museum Kampen heeft geschilderde portretten van alle stadhouders en koningen uit het Huis van Oranje. Alle Oranjes zijn ten voeten uit geschilderd: van top tot teen.

Al vroeg in de Middeleeuwen krijgt Kampen stadsrechten. Er wordt bestuurd en er mag recht gesproken worden en dat gebeurt in de Schepenzaal. Deze zaal uit 1545 is het pronkstuk van het museum. De Schepenzaal is te bezichtigen en in de themazaal over bestuur en recht is te zien hoe dat vroeger in zijn werk ging.